6 اکتبر 2023- محققان دانشگاه بریتیش کلمبیا در یک مطالعه جدید دریافتند که استفاده از آگونیست های پپتید-1 شبه گلوکاگون برای کاهش وزن در مقایسه با استفاده از بوپروپیون-نالترکسون، با افزایش خطر پانکراتیت، گاستروپارزی و انسداد روده اما نه بیماری صفراوی، مرتبط است. با توجه به استفاده گسترده از این داروها، این عوارض جانبی، اگرچه نادر هستند، اما باید توسط بیمارانی که در فکر استفاده از این داروها برای کاهش وزن هستند، در نظر گرفته شود.
اگرچه داروهای دیابت ماننداوزمپیک (Semaglutide) به عنوان یک روش موثر برای کاهش وزن مورد ستایش قرار می گیرند، اما ممکن است با افزایش خطر مشکلات گوارشی شدید از جمله فلج معده، پانکراتیت و انسداد روده، همراه باشند.
در حالی که مطالعات قبلی برخی از این خطرات را در بیماران مبتلا به دیابت برجسته کرده بود، این اولین مطالعه بزرگ و در سطح جمعیت است که عوارض جانبی گوارشی این داروهای خاص که برای کاهش وزن استفاده می شوند را در بیماران غیر دیابتی بررسی کرده است. این یافته ها امروز در مجله انجمن پزشکی آمریکا منتشر شد.
موهیت سودی، نویسنده اول این مقاله، و دانشجوی سال چهارم پزشکیUBC ، که عوارض جانبی داروهایی که معمولاً برای چاقی تجویز می شوند را مطالعه کرده است، گفت: با توجه به استفاده ی گسترده از این داروها، این عوارض جانبی، اگرچه نادر هستند، اما باید توسط بیمارانی که به فکر استفاده از آنها برای کاهش وزن هستند، در نظر گرفته شود. محاسبه خطر بسته به اینکه بیمار از این داروها برای دیابت، چاقی یا فقط کاهش وزن عمومی استفاده می کند، متفاوت خواهد بود. افراد چاقی که از سایر جهات سالم هستند ممکن است تمایل کمتری به پذیرش این عوارض جانبی بالقوه جدی داشته باشند.
آگونیست های GLP-1 در ابتدا برای مدیریت دیابت نوع 2 تولید شدند، اما در دهه گذشته به عنوان یک ابزار کاهش وزن، محبوبیت زیادی پیدا کردند، بطوری که تجویز آنها در سال 2022 به حدود 40 میلیون نسخه در ایالات متحده رسید.
تنها در سال 2021 بود که برخی از انواع این داروها به عنوان درمان چاقی تایید شدند. با این حال، کارآزمایی‌های بالینی تصادفی که اثربخشی داروهای کاهش وزن را بررسی می‌کردند، به دلیل حجم نمونه کوچک و دوره‌های کوتاه پیگیری، برای ثبت رویدادهای نادر گوارشی طراحی نشده بودند.
دکتر مهیار اطمینان، نویسنده ارشد این مطالعه، اپیدمیولوژیست و دانشیار گروه چشم پزشکی و علوم بصری در دانشکده پزشکی دانشگاه UBC، گفت: گزارش های حکایتی از برخی از بیماران در مورد مصرف این داروها برای کاهش وزن و سپس تظاهرات مکرر حالت تهوع و استفراغ ثانویه به وضعیتی به نام گاستروپارزی اشاره دارد. اما تاکنون، هیچ داده ای از مطالعات اپیدمیولوژیک بزرگ موجود نبود.
برای کمک به پر کردن این شکاف دانش، محققان UBC سوابق ادعای بیمه سلامت را برای تقریباً 16 میلیون بیمار آمریکایی بررسی کردند و افرادی را که بین سال‌های 2006 تا 2020 نسخه های دو آگونیست اصلی GLP-1، سماگلوتاید یا لیراگلوتاید، را دریافت کرده بودند، بررسی کردند. آنها شامل بیماران دارای سابقه چاقی اخیر بودند و افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که داروی ضد دیابت دیگری برای آنها تجویز شده بود، از مطالعه حذف شدند.
محققان سوابق این افراد را تجزیه و تحلیل کردند تا ببینند چند بیمار دچار یکی از چهار بیماری گوارشی شده‌اند و این میزان را با بیمارانی که از داروی کاهش وزن دیگری به نام بوپروپیون-نالترکسون استفاده می‌کردند، مقایسه نمودند.
در مقایسه با بوپروپیون-نالترکسون، آگونیست های GLP-1 با موارد زیر مرتبط بودند:
· خطر پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده که می تواند باعث درد شدید شکمی شود و در برخی موارد نیاز به بستری شدن در بیمارستان و جراحی دارد، 9.09 برابر افزایش داشت.
· خطر انسداد روده که به موجب آن از عبور غذا از روده کوچک یا بزرگ جلوگیری می شود و در نتیجه علائمی مانند گرفتگی، نفخ، حالت تهوع و استفراغ ایجاد می شود و بسته به شدت، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد، 4.22 برابر افزایش نشان داد.
· خطر گاستروپارزی یا فلج معده، که عبور غذا از معده به روده کوچک را محدود می کند و منجر به علائمی مانند استفراغ، تهوع و درد شکم می شود، 3.67 برابر افزایش داشت.
این مطالعه همچنین نشان داد که شیوع بیماری صفراوی، گروهی از مشکلاتی که بر کیسه صفرا تأثیر می‌گذارد، در افراد تحت درمان با آگونیست های GLP-1بیشتر است، اما این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود.
محققان گفتند: که اگرچه این رویدادها نادر هستند، اما میلیون ها نفر در سراسر جهان از این داروها استفاده می کنند، که می تواند منجر به تجربه ی این عوارض توسط صدها هزار نفر شود.
سودی گفت: این داروها به طور فزاینده‌ای در دسترس هستند و این نگران‌کننده است که در برخی موارد، مردم می‌توانند به سادگی به اینترنت مراجعه کرده و این نوع داروها را سفارش دهند، در حالی که ممکن است درک کاملی از آنچه ممکن است اتفاق بیافتد ندارند. این مستقیماً در تضاد با شعار رضایت آگاهانه است.
در همین حال، محققان امیدوارند که آژانس‌های نظارتی و سازندگان دارو برچسب‌های هشدار دهنده محصولات خود را که در حال حاضر شامل خطر گاستروپارزی نمی‌شود، به روز رسانی کنند.آگاهی از این اطلاعات برای بیماران حیاتی است، تا بتوانند به موقع به دنبال مراقبت های پزشکی باشند و از عواقب وحشتناک این داروها جلوگیری کنند.
منبع:
https://medicaldialogues.in/diabetes-endocrinology/news/use-of-glp1-agonists-for-weight-loss-may-increase-risk-of-pancreatitis-gastroparesis-and-bowel-obstruction-118402